İSTANBUL METROSU
Engin ALGÜL
ULAŞIMDA RAYLI SİSTEMLER NEDEN ÖNEMLİDİR (!)…
İSTANBUL VE ADANA’ DA KENT İÇİ ULAŞIM SORUNUNUN EN TEMEL ÇÖZÜMÜ OLAN, RAYLI SİTEM PROJELERİNİN ONAYLANMAMASI İLE CEZALANDIRILAN, SÖZ KONUSU KENTLERİN HALKIDIR (!)…
Çeşitli Yönleriyle METRO:
* Ekonomi:
Demir yolları ülkelerin sosyoekonomik gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
Demir yollarında daha az enerji ile daha fazla yolcu ve yük taşınabilmektedir.
* Trafik Sıkışıklığı:
Demir yolları özellikle büyük şehirlerde ve şehirler arasında yaşanan trafik sıkışıklığını ve bunun sonucunda meydana gelen maddi-manevi kayıpları azaltan önemli bir ulaşım türüdür
* Emniyet ve Konfor:
Birim trafiğe düşen demir yolu kaza sayısı kara yolu kaza sayısı ile karşılaştırıldığında oldukça azdır. Ayrıca, demir yolları insanlara daha konforlu ulaşım hizmetleri sunar.
* Çevre ve İnsan Sağlığı:
İnsan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan çevre kirliliği ve iklim değişikliği hem insan yaşamı hem de doğal yaşamı olumsuz etkilemektedir.
Ulaştırma ve enerji sektörü de bu olumsuz sonucun ortaya çıkmasında oldukça önemli bir paya sahiptir.
Kara yolları ile kıyaslandığında demir yolları, enerjinin daha verimli tüketimi sayesinde atmosfere daha az sera gazı salımı yapmakta ve demir yolu yapımında daha az alan kullanıldığı için doğal çevrenin korunmasında da önemli bir rol oynamaktadır.
* Sosyal Etki:
Demir yolları, ulaştığı uzak bölgelerdeki insanların da sosyal yaşama dahil olabilmesine hizmet eder.
Sunduğu ekonomik ve hızlı tren işletmeciliği sayesinde şehirler arası kavramını ortadan kaldırarak bölgesel anlamda kalkınmaya destek olur.
* Kent içi Yolcu Taşımacılığında 50.000 kişinin bir yöne taşınması için; bir araç boyu birimi dikkate alındığında;
özel araç için 175 m
otobüs için 35 m
raylı sistem için 9 m
genişliğinde bir yola yani donatı alanına ihtiyaç duyulmaktadır.
* Bir metro tren dizisinin 5,50 m genişliğinde ki yolcusunun taşınabilmesi için 25 otobüse veya 560 özel otoya ihtiyaç vardır.
* Bir yolcu kilometresi başına sarf edilecek yakıt miktarı ;
metroda bir birim ise,
otobüste dört katı,
özel otoda 12 katıdır.
(Kaynak: mimar. ist. 2006/sayı:20)
* Avrupa Konseyi, Avrupa Yerel Ve Bölgesel Yönetimler Konferansında 1992 yılında Avrupa Kentsel Şartı açık biçimde
“YA KENT YA OTOMOBİL” uyarısını yapmıştır.
* Avrupa Kentsel Şartnamesi (Madde 4/1, 1992)’nde ifade edildiği gibi; “Yavaş ama kesin bir biçimde otomobil bir kenti öldürmektedir.
Önümüzdeki yıllarda artık ya kenti ya da otomobili seçeceğiz;
çünkü ikisi bir arada olmayacak.”
* Özellikle büyük şehirlerimizin ulaşım sorunları;
gelecekte yaşanabilir çevre olabilmeleri bakımından büyük önem taşımaktadır.
Bu nedenle;
Kent ölçeğinde ulaşım planlaması yapılmalıdır.
Güzergahların seçimi doğru yapılmalıdır.
Planlamada kentin kırmızı çizgileri sayılabilecek tarihi, kültürel ve doğal doku, su kaynakları, ormanlar, sitler özenle dikkate alınmalıdır.
Kapasite, hız, düzenlilik gibi özelliklerinin yanında enerji verimliliği, ülkeye maliyetinin ucuzluğu, kentleşmeyi denetim altına almaya ve çevrenin korunmasına katkıları nedeniyle raylı istemler kentsel ulaştırmada köklü önlemlerin en etkin araçlarından birini oluşturmaktadır.
Fazla zaman geçirilmeden planlamalarda ,raylı ulaşım sistemleri ciddi bir şekilde dikkate alınmalı ve uygulanmasına hemen başlanmalıdır.
Raylı sistemler;
Küçük ölçekli şehirlerden metropol kentlere kadar bir çok değişik nüfus yoğunluklarına ve ulaşım taleplerine de kademeli büyüyebilen yapısı ile toplu taşımaya modern, hızlı, konforlu, emniyetli ve çevreci çözümler getirmektedir.
Bir çok gelişmiş ülkede olduğu gibi raylı taşıma sistemlerine geçiş kaçınılmazdır.
Önemli olan bu kararların zamanında planlayıp uygulanmasıdır.
Kent ölçeğinde ulaşım planlaması yapılmalıdır.
Ulaşım planlamasında ulaşım sistemleri birlikte ve denge içinde kullanılmalı, birbirlerini tamamlamalıdırlar.
Yolcu kapasitesi yoğun olan hatlarda raylı taşıma sistemleri yapılmalı bu sistem otobüs hatları ile beslenmelidir.
